Pomarańcz czy pomarańcza, czyli o błędach fleksyjnych i ich korekta w pracy
Pomarańcz czy pomarańcza, czyli o błędach fleksyjnych i ich korekta w pracy. Pamiętacie, jakie przypadki występują w języku polskim? Ich znajomość to jedno, ale umiejętność poprawnej odmiany wyrazów sprawia Wam niemało problemów, o czym regularnie przekonuję się podczas korekty prac magisterskich i licencjackich. Dlatego dziś postanowiłam nieco bliżej przyjrzeć się błędom fleksyjnym.
Fleksja to dział gramatyki, który stoi na straży poprawnej odmiany wyrazów – rzeczowników, przymiotników, liczebników czy zaimków przez przypadki, liczby i rodzaje. Błędy fleksyjne tuż obok składniowych tworzą razem grupę błędów gramatycznych, z którymi zmagam się podczas poprawy prac.
Przykłady błędów fleksyjnych:
Przyjaciołom czy przyjacielom? Dobór nieodpowiedniej końcówki fleksyjnej to jedne z najczęściej powtarzających się błędów fleksyjnych. Niepoprawna odmiana przez przypadki często rozpoczyna się już od niewłaściwej formy mianownika, jak np. łabądź zamiast łabędź.
Innym przykładem jest nietypowa odmiana liczby mnogiej, jak np. „oka” zamiast „oczy”. Ale, ale, w kontekście błędów fleksyjnych warto zwrócić uwagę na homonimy. Podczas gdy mianownik liczby mnogiej „oka” uznamy za błędny w odniesieniu do części ludzkiego ciała, o tyle taka odmiana będzie zasadna, jeśli na myśli mamy oka pływające w rosole:
- Mianownik: oka
- Dopełniacz: ok
- Celownik: okom
- Narzędnik okami
- Miejscownik: okach
- Wołacz: oka
Do błędów fleksyjnych zaliczamy także pomyłki w stopniowaniu przymiotników, kiedy zamiast stopniowania opisowego stosowane jest stopniowanie proste, jak np. „bardziej zwinny” zamiast „zwinniejszy” czy bardziej rażące błędy, jak np. „mniej nowocześniejszy” czy „bardziej smaczniejszy”.
Błędy fleksyjne nagminnie pojawiają się w odmianie czasowników i zaimków, jak np. „kupywać” czy „widzieć siebie” zamiast „kupować” i „widzieć się”, a także wtedy, kiedy zapominacie o rozróżnieniu na rodzaj męski i żeński: „Basia, Krysia i Marcin zawołały znajomych” – poprawna wersja to oczywiście „zawołali”.
Błędy fleksyjne mogą zdarzyć się także wtedy, kiedy odmienimy wyraz nieodmienny (np. guru, kakao, wideo) lub nie odmienimy wyrazu czy nazwy własnej podlegającego odmianie (np. studio, radio, Android, Luksemburg). Bardzo często podczas korekty prac zauważam, że w sytuacji, w której studenci nie wiedzą, w jaki sposób odmienić poprawnie nazwisko, po prostu tego nie robią, co niestety również jest błędem.
Błędów fleksyjnych jest całe mnóstwo, mam nadzieję, że teraz bacznym okiem zwrócicie na nie uwagę, aby żadna z pisanych prac nie wymagała gruntownej poprawy.