Czym są archaizmy? Czy można ich używać w pracy dyplomowej?
Czym są archaizmy? Czy można ich używać w pracy dyplomowej? Archaizmy są jak aranżacja mieszkania w stylu retro – nawiązują do tego, co kiedyś było aktualne i modne w języku. Spotykamy je w tekstach historycznych, ale czy powinny pojawiać się także w pracy dyplomowej? A może praca z zastosowaniem archaizmów będzie wymagała korekty treści?
Archaizmem nazywamy przestarzały wyraz lub całą konstrukcję składniową, które już wyszły z użycia. Archaizmy słownikowe odnoszą się do rzeczy lub zjawisk z przeszłości, które współcześnie istnieją pod zupełnie inną nazwą, jak np. aeroplan → samolot, sierce → serce. Za archaizmy rzeczowe uważa się określenia rzeczy i zjawisk, które dziś już nie występują: stolnik, okowy, dyby.
Pod kątem pełnionych funkcji archaizmy możemy podzielić także na:
– fonetyczne – parametrem, który różni archaizm od jego współczesnej wersji, są pojedyncze głoski: kozieł-kozioł
– fleksyjne – przestarzałą i współczesną formę wyrazu różni od siebie sposób odmiany: pióry – piórami
– słowotwórcze – w przypadku archaizmów słowotwórczych przedrostki i przyrostki służące do ich tworzenia nie są już używane w języku polskim: ogrodny
– leksykalne – określenia często stosowane w przeszłości, a dziś już nieużywane: białogłowa – kobieta
– znaczeniowe – słowa, które przetrwały do dziś, jednak mają już zupełnie inny sens – błędny rycerz – bujający w obłokach
– frazeologiczne – utrwalone zestawienie dwóch lub więcej wyrazów, którego znaczenie zostało ustalone w dawnych czasach i nie znamy genezy jego powstania: „kruszyć kopię”
– składniowe: przestarzały szyk zdania, nieużywane już dziś spójniki i przyimki: azali, gwoli.
Korekta prac dyplomowych wymaga wyeliminowania archaizmów – dlaczego? Praca licencjacka czy magisterska to rodzaj tekstu o charakterze naukowym, którego zadaniem jest przede wszystkim poinformowanie czytelnika o pewnych faktach. Funkcja informacyjna wiedzie prym, jednocześnie zobowiązując autora do rezygnacji z używania różnego rodzaju zabiegów stylistycznych, w tym archaizmów, a także kolokwializmów, aluzji, antropomorfizacji itp. Poprawa prac wymaga zatem zastąpienia archaizmów ich współczesnymi odpowiednikami.