Dzielenie wyrazów – korekta prac
Dzielenie wyrazów – korekta prac. Dokonując licznych korekt prac licencjackich czy magisterskich, zauważyłam pewną prawidłowość: przy dzieleniu wyrazów mnożą się błędy. Dlatego na dziś zaplanowałam powtórkę z dzielenia – lecz nie o matematyce będzie mowa. Zasady poprawnego przenoszenia wyrazów do kolejnego wiersza obszernie opisuje „Słownik języka polskiego” – ja postanowiłam przybliżyć Wam podstawowe reguły, których stosowanie pozwoli Wam zaoszczędzić czas na korekcie prac.
Poprawne przenoszenie wyrazów do kolejnej linii tekstu opiera się na jednym z dwóch kryteriów. Pierwsze z nich to kryterium fonetyczne, które narzuca podział wyrazu ze względu na wyróżnione sylaby. Na przykład:
- ma-sko-tka, na-le-śni-ki, rę-cznik, księ-gar-nia, pra-co-wni-ca
Błędne jest zatem dzielenie słów na „złączeniu” sylab np. Naleś-nik bądź lataw-iec. Zwróćcie uwagę, że nawet chcąc odczytać tak podzielone słowo w tekście, przysporzy nam ono pewnego kłopotu – bo dzielenie występuje w pewnym sensie w „nienaturalnym” momencie. Również wizualnie taki błędny zapis budzić wątpliwości, stąd jeśli na pierwszy rzut oka podzielony wyraz wygląda dla Was dziwnie, warto sprawdzić go dwa razy.
Drugim kryterium jest morfologia wyrazu – oznacza to, że dzielenie wyrazu następuje między rdzeniem a przedrostkiem słowa (bądź, w przypadku wyrazów złożonych, w miejscu złożenia). Poniże przykłady lepiej zobrazują Wam tę zasadę:
- pod-punkt, pioruno-chron, wy-brzeże, foto-grafia, obrazo-burczy, łatwo-wierny, przeciw-bólowy
Zapamiętajcie też, że kryterium morfologiczne jest nadrzędne wobec fonetycznego, jeśli podział na rdzeń i przedrostek nie pokrywa się z podziałem na sylaby.
Na koniec, warto zapamiętać przypadki, w których nie dzielimy wyrazów:
- jeśli wyrazy są jednosylabowe np. sęp, wnęk, sen, kęs itp.,
- gdy doszłoby do podzielenia głosek dź, dz, dż, rz, sz itp.,
- jeśli należące do jednej sylaby głoski au i eu miałyby zostać rozdzielone np. au-tor, astronau-ta, eu-kaliptus,
A jeśli zdarzy się, że wciąż nie macie pewności, czy dobrze przenieśliście wyraz, nie dzielcie włosa na czworo i zwróćcie się o profesjonalną pomoc w poprawie prac.