Jakbym czy jak bym? Rożne funkcje „jak” w zdaniu korekta prac
Jakbym czy jak bym? Rożne funkcje „jak” w zdaniu korekta prac. Podczas korekty prac dyplomowych zauważam, że najwięcej problemu sprawiają Wam wyrazy, które w zależności od kontekstu zapisujemy na odmienne sposoby. Pamięć wzrokowa podpowiada jedno, podczas gdy zasady języka polskiego mówią zupełnie coś innego. Dzisiaj zastanowimy się nad tym, jakie funkcje może pełnić w zdaniu słowo „jak” i w jaki sposób je zapisać, aby poprawa prac nie była konieczna.
Zaimek, spójnik czy partykuła – zanim odpowiecie sobie na pytanie, czy wyraz „jak” oraz cząstkę „by” należy zapisać łącznie czy oddzielnie, w pierwszej kolejności należy zastanowić się, jaka jest jego rola w zdaniu.
Spójnik łączy ze sobą słowa, równoważniki zdań lub zdania, tworząc z nich konstrukcje złożone. Układ zdań składowych w zdaniu złożonym może być współrzędny lub podrzędny. Popularne spójniki to np. i, oraz, ale, lecz, ponieważ, lub. W przypadku kiedy słowo „jak” występuję razem z cząstką „by” w formie spójnika, całe wyrażenie zapisujemy łącznie. Spójnik wprowadzający zdanie podrzędne występuje tutaj w znaczeni „gdyby”, np.
- Jakbym znał biegle angielski, mógłbym awansować.
- Jakbyś był kiedyś w Paryżu, koniecznie musisz odwiedzić katedrę Notre-Dame.
Pisownia łączna jest obowiązująca również wtedy, gdy konstrukcja „jakby” pojawia się w porównaniach, np.
- Wyglądał tak, jakby dopiero się obudził.
- Posmutniała, jakby miała za chwilę się rozpłakać.
Wyrażenie „jakby” może występować w zdaniu również jako partykuła. To nieodmienna część mowy, która zmienia sens wypowiedzi, a także może wzmocnić znaczenie pojedynczych wyrazów. „Jakby” użyte w roli partykuły możemy zaobserwować na przykład w zdaniu:
- Zrobił to z premedytacją, jakby na złość rodzicom.
Kiedy w takim razie połączenie wyrazu „jak” z cząstką „by” zapisujemy rozdzielnie? Taką formę zapisu przedstawiają na przykład zdania:
Jak by postąpiła moja mama, gdyby znalazła się na moim miejscu?
Przed skokiem ze spadochronem zachowywał się tak, jak by zupełnie się go nie obawiał.
W powyższych zdaniach konstrukcja „jak by” odpowiada na pytanie „w jaki sposób”. W takim znaczeniu połączenie wyrazu „jak” oraz cząstki „by” zapisujemy oddzielnie.
Mam nadzieję, że teraz wiecie już, kiedy w zdaniu powinno pojawić się „jakby”, a kiedy należy napisać „jak by” – tak, by można było uniknąć poprawy pisanych prac.