Korekta prac – Homonimy, czyli kiedy pisownia i wymowa mogą mylić
Korekta prac – Homonimy, czyli kiedy pisownia i wymowa mogą mylić. Poprawnie pisze się bród czy brud? A może wybierzemy się nad morze? Czy tępy nóż poradzi sobie z pokrojeniem chleba? A nuż się uda! Nie dajcie się zwieść pozorom – w języku polskim wiele zależy od kontekstu, a tym samym znaczenia poszczególnych słów. Poznajcie homonimy i przekonajcie się, dlaczego tak często spotykam się z nimi podczas korekty prac.
Czym są homonimy?
W języku greckim wyraz „homōnymía” oznacza „współimienność”. W języku polskim wyrażeniem „homonimy” określa się wyrazy, które choć brzmią identycznie lub są zapisywane w taki sposób (czasami zarówno słyszymy, jak i piszemy je jednakowo), mają zupełnie inne znaczenie.
- Chciałabym kupić szarą bluzę na zamek.
- Podczas wycieczki odwiedziliśmy średniowieczny zamek z piękną wieżą widokową.
Homonimy cieszą się dużą sympatią wśród dzieci, które dopiero poznają zasady języka polskiego, dorosłym bardzo często przynoszą jednak więcej kłopotu niż pożytku, co obserwuję w trakcie poprawy prac dyplomowych.
Homonimy dzielimy na dwie grupy:
Pierwsza z nich jest stosunkowo niegroźna dla poprawności tworzonych tekstów – to homografy. Charakteryzuje je jednakowa pisownia, ale zróżnicowana wymowa, jak np.
- cis – dźwięk w muzyce, cis – rodzaj rośliny
- bal – szkolny, maskowy lub maturalny, bal – drewniany, z którego można zbudować dom.
Podczas korekty prac dyplomowych o wiele częściej spotykam się z drugą grupą homonimów, a mianowicie homofonami. Te wyrazy wymawiane są identycznie, mają jednak zupełnie różne formy zapisu, przez co łatwo o błąd ortograficzny:
- Marzę, że obronię pracę licencjacka na piątkę.
- Podczas nudnego wykładu mażę długopisem po kartce papieru.
- Jedną z najsłynniejszych atrakcji Krakowa jest Smok Wawelski.
- Coraz więcej polskich miast zmaga się ze smogiem.
- Błędy w pisowni homofonów mogą być związane również z zastosowaniem wielkiej i małej litery.
- Mieszkanki kraju nad Wisłą to Polki.
- Powszechny taniec ludowy tańczony po obwodzie koła to polka.
- Podczas wakacji w Tokio poznałem trzy Japonki.
- W letnie dni do spódnicy zakładam wygodne japonki.
- Inne przykłady homonimów to:
- Bóg – stwórca, buk – drzewo
lód – zamrożona woda, lud – warstwa społeczna
rządny – gospodarny, żądny – pożądający czegoś - bród – płytkie miejsce w zbiorniku wodnym, brud – zanieczyszczenie.