Korekta prac – pisownia przedrostków „z”, „s”, „ś” w czasownikach dokonanych
Korekta prac – pisownia przedrostków „z”, „s”, „ś” w czasownikach dokonanych. Wielu osobom udaje się pisać pracę magisterką unikając błędów, ale o wiele trudniej napisać ją tak, aby korekta prac dyplomowych nie była potrzebna. Dziś porozmawiamy o czasownikach dokonanych, a w szczególności tych, które sprawiają Wam najwięcej problemów. Podczas poprawy prac magisterskich lub licencjackich obserwuję, że litery „z” i „s” stawiane na początku czasowników dokonanych bardzo często są przez Was mylone i zapisywane błędnie.
Na początek przypomnijmy sobie, czym są czasowniki dokonane i niedokonane?
Czasownik to część mowy, która niesie ze sobą informację o tym, co dana osoba, zwierzę lub rzecz robi bądź co się z nią dzieje. Czasowniki dokonane wskazują na czynności, które zostały zakończone w przeszłości lub dobiegną końca w przyszłości, jak. np. napisałem licencjat, zrobiłam korektę pracy magisterskiej. Czasowniki niedokonane opisują trwanie czynności, ale nie mówią o tym, czy została lub zostanie ona ukończona, np. piszę licencjat, robię korektę pracy magisterskiej.
Przyjrzyjmy się zasadom pisowni przedrostków „z”, „s”, „ś”, które możemy znaleźć w „Słowniku języka polskiego” PWN.
Kiedy do tworzenia czasowników dokonanych używamy przedrostka „z”?
1) przed samogłoskami, np.
- analizować – zanalizować
- użyć – zużyć
- ignorować – zignorować
2) przed spółgłoskami dźwięcznymi, np.
- dziwić się – zdziwić się
- łowić – złowić
- rozumieć – zrozumieć
3) przed literą „h”, np.
- heblować – zheblować
- hańbić – zhańbic
- hierarchizować – zhierarchizować
4) przed cząstkami „sz” oraz „s”, „si” w znaczeniu litery „ś”, np.
- szyć – zszyć
- szarzec – zszarzeć
- sinieć – zsinieć
5) przed „dź”, zarówno w znaczeniu spółgłoski „dź”, jak również „dzi”, np.
- działać – zdziałać
- dziwić się – zdziwić się
Kiedy podczas tworzenia czasowników dokonanych pojawia się przedrostek „s”:
1) przed spółgłoskami bezdźwięcznymi: p, f, t, k, c, cz, ch, np.
- parodiować – sparodiować
- chować się – schować się
- charakteryzować – scharakteryzować
Kiedy czasowniki dokonane rozpoczynamy od „ś”:
1) przed połączeniem liter „ci”, np.
- ciąć – ściąć
- ściemniać się – ściemnić się